Vinçler küçük, büyük pek çok işyerinde bulunur. 50 kiloluk küçük ağırlıklar için de, 100’lerce tonluk ağırlıkları kaldırmak ve taşımak için de kullanılırlar. Vinçlerin güvenli olarak çalışması taşıyıcı destekler, vinç konstrüksiyonu, tambur, halat, kanca, elektrik ekipmanları, kumandalar, hareket sınırlayıcılar, uyarı ve sinyaller gibi bir çok parçanın güvenliğine bağlıdır. Uygun kullanılmadığında, aşındığında, yıprandığında sonuçları ağır olan kazalara yol açar. Maalesef, sıklıkla devrilen, halatı kopan, freni boşalan vb. vinçlerle ilgili bir çok kaza ile karşılaşılmaktadır.
Vinç periyodik kontrolleri bütün bu sistemlerin gözle kontrolleri, fonksiyon kontrolleri ve yük testlerinden oluşur. İşletmenin talebine göre Vinç’in imal edildiği kapasiteye veya bu kapasitenin altında kalmak koşuluyla, işletmecinin beyan ettiği en yüksek kullanılan kapasiteye göre test edilir. Örneğin 10 ton kapasiteli bir vinç, işletmede en fazla 5 ton kaldırmak için kullanılıyorsa, işletme yöneticilerinin beyanına göre 5 ton kapasite için test edilebilir ve buna göre raporlandırılır.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre (RG Tarihi: 25.04.2013) vinç periyodik kontrol ve testleri en az yılda 1 kez gerçekleştirilir. Ancak, vinç üreticisinin talimatları ile işyeri ve vinç kullanım şartları göz önünde tutularak işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesine göre bazı vinçlerin daha sık periyotlarla kontrol edilmeleri iş güvenliği açısından gerekli olabilir. Periyot sıklığını, 1 yılı geçmemek üzere işletme yetkilileri belirlerler.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek-III Md. 2’de yer alan Tablo.2’nin vinç periyodik kontrollerini içeren bölümü
| EKİPMAN ADI | KONTROL PERİYODU(Azami Süre)(İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) | PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ(İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** |
| Kaldırma ve/veya iletme araçları (1), (2),(3) | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS 10116, TS EN 280 + A2, TS EN 818-6 + A1, TS EN 1495 + A2, TS EN 1709, TS EN 12079-3, TS EN 12927-7, TS EN 13157+A1, TS EN ISO 13534, TS ISO 789-2, TS ISO 3056, TS ISO 4309, TS ISO 7592, TS ISO 9927-1, TS ISO 11662-1, TS ISO 12480-1, TS ISO 12482 – 1, FEM 9.751, FEM 9.752, FEM 9.755 ve FEM 9.756 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| (1) Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir.(2) Mobil kaldırma ekipmanlarının dışında kalan kaldırma ekipmanları için kararlılık deneyi ise gerek görüldüğünde ilgili standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.(3) Kapasitesinin altında kullanılacak kaldırma araçlarında beyan edilen kaldırılacak azami yük görünecek şekilde işaretlenir. Beyan edilen yükün üstünde bir ağırlığın kaldırılmasının söz konusu olduğu durumlarda kaldırma aracı kaldırılacak yükün miktarı esas alınarak yukarıda belirtilen kriterler çerçevesinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. (Beyan yükü; kaldırma aracında işveren tarafından beyan edilen kaldırılacak maksimum ağırlıktır.) | ||
| (**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. |